5de verslag: BANGLADESH, van 14 febr. tot 4 maart

Hallo allemaal,
Hier zijn dan mijn belevenissen in Bangladesh. Ik ben inmiddels wel wat gewend maar zoveel armoede als ik hier aantref heb ik nog niet eerder gezien. Ik ervaar het echt als een cultuur shock. In Bangladesh wonen voornamelijk moslims ( vrouwen gesluierd en mannen met lange rokken) wat ook een heel andere kijk geeft op dit land i.t.t. de Hindi en Bhoedistische landen die ik bezocht heb.
Maar anderzijds zijn de mensen erg gastvrij en zijn de fel groene rijstvelden prachtig.
Maar lees maar wat ik meegemaakt heb in Bangladesh.

Zondag 14 februari,:
Op deze dag vlieg ik van Siem Reap (Cambodja) via Bangkok naar Dhaka in Bangladesh. In Bangkok moet ik 3 uur wachten. Hier zie ik al dat de Bengalen er heel anders uitzien dan de Oost Aziaten nl. donkere huidskleur en moslim kleding. In Bangladesh gaat de klok weer 1 uur terug, zodat het tijdverschil met Nederland 6 uur wordt. Het duurt erg lang ( 1,5 uur) voordat ik mijn Bangladesh visum heb: de politie werkt hier namelijk zeer traag. En ik moest nu weer Taka' s pinnen, dus weer eventjes omschakelen. Gelukkig werd ik opgewacht door mijn gids Hasan die me naar mijn hotel Rose Garden bracht. Al met al lag ik pas om 12.30 uur ' s nachts in bed. Het zal een kort nachtje worden.

Maandag en dinsdag 15 en 16 februari in SYLHET:
Voorzien van een ontbijt pakketje rijden we met een tuktuk met tralies in het donker om 6.00 uur naar het treinstation van Dhaka. Ik ervaar het als een beetje luguber en gevaarlijk want er rijden ook veel riksja' s zonder verlichting en zwaar beladen op de weg. De trein en de stoelbekleding zien er ook vies en vuil uit. Medepassagier staren me aan alsof ik van een andere planeet kom. Er lopen venters door de trein, maar ook bedelaars die blind zijn of een geamputeerd ledemaat hebben. Niet bepaald aantrekkelijk. Daar kom ik erachter dat de Bengalese reisorganisatie mij een Bengaalse gids had toebedeeld die mij gedurende 19 dagen in Bangladesh zal begeleiden. Dit hadden ze op eigen initiatief gedaan om mijn veiligheid te garanderen ( vorig jaar zijn hier aanslagen geweest met 2 doden). Het is wel mooi dat ik hiervoor niet extra hoef te betalen, maar van de andere kant ervaar ik het wel als beperking van mijn vrijheid. Doch Hasan is erg aardig en spreekt goed Engels. Op weg naar SYLHET komen we langs slumpwijken, lopen de mensen gewoon op de rails en zitten zelfs op het dak van de trein. Na 7 uur arriveren we in SYLHET en rijden met een tuktuk naar het W hotel & Suite. Het is een nieuw hotel, maar de kamer stinkt en er zitten veel muggen. Toen ik hierover klaagde kreeg ik een andere en betere kamer.
In SYLHET bezoeken we een museumtje van Hasan Rajas een beroemde zanger en dichter. Ook gaan we naar het Mausoleum van Hazrat Shah Jalal = een Soefi heilige uit de 14de eeuw en een beroemd bedevaartsoord. Het stelt allemaal niet veel voor. Maar wat mij het meest intrigeert is de chaos in de stad met al die claxonnerende riksja's en tuktuks, die moslims en hindoes in hun lange gewaden en die bedelende mensen. Ik kijk mijn ogen uit. Maar zij ook, het lijkt wel of ze nog nooit een blanke vrouw hebben gezien. Maar ze zijn niet vervelend of handtastelijk.
Voor het eerst krijg ik mijn ontbijt ( zeer sober) op mijn kamer omdat het hotel geen restaurant heeft.
De 2de dag pakken we een riksja en een lokale bus naar JAFLONG = een hillstation vlakbij de Indiase grens. De weg is slecht met veel gaten en deels onverhard. In dit dorp wonen mensen van de Khasi stam die Christen zijn. Ze houden zich voornamelijk bezig met het verzamelen van rollende stenen uit de bergen die meegevoerd worden door de Mari rivier. Ook plukken en sorteren ze Betelbladeren en werken op de theeplantages. Ze wonen in heel armoedige hutjes en moeten hard werken voor weinig geld. Om 1 smalle boot vol stenen te krijgen kost hun 1 dag werk met 3 personen en krijgen daarvoor slechts 25 dollars. Ook veel kinderen en vrouwen doen dit werk.
Ook hier wordt ik vaak aangesproken of ze willen een foto van mij maken. In een open wagen rijden we terug naar SYLHET.
Dit is geen bezwaar want de temperatuur is overdag 30 graden of meer.

Woensdag en donderdag 17 en 18 februari in SRIMONGOL
Met een locale bus rijden we in 2,5 uur naar Srimongol en vervolgens met een riksja naar mijn homestay adres. Ik ervaar het als heel zielig als zo' n arme en magere riksja rijder onze bagage plus 2 mensen moet verplaatsen met zijn fiets ( 160 kg samen). Gelukkig zijn er ook plaatsen waar ze al elektrische riksha' s hebben. Het gastgezin is moslim en familie van de reisagent in Bangladesh. De gastheer heeft 1 jaar illegaal in Engeland gewoond en spreekt wat Engels, evenals hun dochter die in opleiding is voor verpleegkundige al had ze liever medicijnen willen studeren maar daar hebben ze het geld niet voor. Ze zijn heel trots dat ik hun gast ben en verwennen me met heerlijke maaltijden met rijst, aardappels, linzen, vis en vlees ( 2x per dag hetzelfde) ( jammer genoeg eten ze zelf op andere tijdstippen). Ze hebben zelfs wifi in huis. Een neef van hun is hier mijn locale gids. We gaan met een riksja een dorpje bekijken waar mensen van de Monipuri stam wonen. Ze weven mooie doeken en er groeien rubberbomen en theestruiken. We worden zelfs door een Bengaalse famillie uitgenodigd om thee te komen drinken met koekjes en zoutjes (chanachup). Ze wil zelfs voor ons kip braden, zo gastvrij zijn ze, maar daar hebben we maar voor bedankt.
Het gebied heeft ook grote theeplantages. Een specialiteit is de "seven layer tea" hierbij is het glas gevuld met 7 laagjes thee in verschillende kleuren: heel kunstig gedaan !!
Op de 2 de dag hadden ze 3 oude / slechte fietsen gehuurd waarmee we ' s morgens naar het Lowacheera Forest Resort zijn gefietst ( heuveltje op en heuveltje af). Hier hebben we door het bos gewandeld waar we een paar apen hebben gezien en een Khasia stam hebben bezocht waarvan de mensen traditionele kleding dragen.
' s Middags zijn we naar het Bikka Beel Sanctuarium gefietst. Dit is een waterrijk gebied waar veel buitenlandse vogels overwinteren. Hier hebben we ook nog een boottochtje gemaakt en verschillende mooie vogels gespot. Het landschap is prachtig om te fietsen, maar op sommige stukken was het druk met tuktuk' s en auto' s en was het wegdek slecht. Ook nu word ik flink aangestaard door de locale bevolking. Een vrouw op de fiets en van mijn leeftijd is een echte bezienswaardigheid. En dan weten ze nog niet eens dat ik die dag 60 km heb gefietst. ( vrouwen van 60 jaar zijn hier bejaard en doen niets meer). Het laatste deel van de terugtocht moesten we in het donker, zonder verlichting op een provinciale weg fietsen en dat vond ik eng, gevaarlijk en onverantwoordelijk, maar we zijn gelukkig heelhuids thuis gekomen.

Vrijdag, zaterdag en zondag: 19- 20 en 21 febr.: MYMENSINGH
Ik neem weer afscheid van mijn gastgezin. Vrijdag is bij moslims een vrije dag. Met moeite kunnen we een riksja naar de locale bus krijgen in Srimongol die ons naar Mymensingh brengt ( 216 km). Het is een lange en warme rit van 10.30- 16.45 uur met een lunchpauze halverwege, omdat de bus een flinke omweg moet maken i.v.m. het ontbreken van bruggen over grote rivieren. Ik logeer in Mymensingh in het Amir International hotel met kille bediening, roomservice omdat ze geen restaurant hebben en slechte internet verbinding. De stad ligt aan de Brahmaputra rivier met een groot zandstrand. Het heeft ook de grootste landbouw universiteit van Bangladesh, die we bezocht hebben en experimenten gezien hebben met de rijstteelt. Ook bekijken we de Botanische tuin, een mini dierentuin en de ruïnes van een 300 jaar kasteel, Rajbari Muktagacha, die niet veel voorstellen. Maar we hebben op die dag wel in 8 riksja' s gezeten. Het is heel bijzonder om de chaos in de stad te zien en de mij aan starende mensen.
Op zondag 21 februari ben ik getuigen van de DAG VAN DE MARTELAREN = Ekushey. Het herdenkt de mensen die omgekomen zijn op 21 februari 1952 toen een vreedzame demonstratie voor de Bengaalse taal uitmondde in een bloed bloed( de Pakistanen wilde hen hun taal opleggen). ' s Morgens om 7.30 uur gaat een hele stoet mensen naar de plaats waar bloemen neergelegd worden bij een monument. Samen met belangrijke mensen van de spoorwegen mocht ik , voor in de stoet, een spandoek vasthouden. Ik voelde me een belangrijke persoon omdat iedereen een foto van mij wilde maken, zelfs de krant. Daarna moest ik mijn bloemetje neerleggen bij het monument en een toespraak houden in het Engels en heb ik het refrein van het nationale volkslied in het Bengaals voorgelezen (het bloed van onze broeders kan niemand vergeten). Als afsluiting werd mij een rijst maaltijd aangeboden op het kantoor van de spoorwegen. Het was een hele happening. Vervolgens nemen we een tuktuk naar BIRISIRI. Deze weg is ook heel slecht , deels onverhard en met kuilen, waardoor we flink door elkaar worden geschud en erg stoffig is. Over een afstand van 60 km doen we ruim 2 uur. Maar de rijstvelden zijn prachtig groen en zeer uitgestrekt.

Zondag en maandag 21 en 22 februari: BIRISIRI:
BIRISIRI ligt vlak bij de Indiase grens. Ik logeer in het YMCA hostel, wat deels een opleidingsinstituut is. De kamer is zeer primitief en op het bed ligt een erg dik dekbed, wat veel te warm is in deze omgeving. Wij bezoeken een afgelegen heuvelachtig gebied waar mensen van de Garo stam in lemen primitieve huisjes wonen.
Op maandag rijden we in ruim 1 uur met een e-riksja naar " de Chinese klei heuvels". Ook nu is het afzien op die zandpaadjes met flinke kuilen. Ik kreeg gewoon hoofdpijn van het gebonk.
De kleiheuvels bestrijken een gebied van 18 km, waar hoge kwaliteit klei handmatig wordt afgegraven en door vrouwen met manden op hun hoofd verplaatst wordt. Het is gewoon mensonwaardig om te zien en ze krijgen slechts 2 dollar per dag. Op de terugtocht raakt de e-riksja defect en moeten we achter op een motor en een andere riksja terug naar het YMCA hostel.
Daarna hebben we een locale bus gepakt terug naar Mymensingh . Eerst moesten we 1 uur wachten. En daarna is het bijna 4 uur afzien omdat de bus overal stopte, de weg grotendeels onverhard is met flinke kuilen, veel stinkende zand trucks op de weg zaten, een chauffeur die voor elke kip hard en lang claxonneert, de bus overladen is met gesluierde moslimvrouwen die me, met alleen hun onbedekte ogen , continu aanstaren, en die vieze zwarte en roodgekleurd gebitten door het kauwen op betel noten. Gelukkig hadden we voor in de bus een zitplaats. Terug in Mymensingh slaap ik weer in het zelfde Amir International hotel. Ik heb meteen mijn haren gewassen, me schoon geschrobd en schone kleren aangetrokken want ik voelde me zo vies en stoffig. Ik had het eventjes helemaal gehad met dat primitieve gedoe.

Dinsdag en woensdag 23 en 24 februari: BOGRA / BORAIL
Dinsdag ga ik met een redelijk goede bus naar Bogra ( 4 uur) waar in het dorp BORAIL mijn nieuw homestay is. Hasan adviseert me om kleding aan te trekken die mijn armen en benen bedekken ( wat ik maar deels opvolg). Het is hier de gewoonte dat je zoetigheid en fruit geeft als je op visite gaat, dus we hebben 3 kg hele zoete koekjes/cakejes gekocht, paar kilo appels en mandarijnen en een lading chips. De gastheer = vriend van mijn gids Hasan en een studiegenoot van Hasan verwelkomen ons al bij aankomst in Bogra. Vervolgens rijden we met een riksja en tuc tuc naar mijn gastgezin. Zij hebben een vrij groot huis, 4 koeien en kippen, een visvijver en een grote lap grond. Het blijkt dat ik de eerste buitenlander ben die het dorp bezoekt en dat heb ik geweten. Terwijl ik ontvangen word met schijfjes fruit en zoetigheid en water, komen allerlei ooms/ tantes, neven/ nichten, (groot)ouders naar me kijken. Daarna gaan we het land bekijken, waar veel mensen aan het aardappel rooien zijn en mosterdzaad aan het uitkloppen zijn. Een hele kinderschare volgt ons en her en der staan groepjes mensen om me te zien. Ze vragen, in het Bengaals, allemaal hetzelfde: hoe heet je, waar kom je vandaan en soms wat is je beroep.En na een poosje" hoeveel kinderen heb je". Ik lieg dan maar dat ik 2 kinderen heb en vier kleinkinderen, want het valt hier in een moslimgemeenschap niet uit te leggen dat je kinderloos bent.
Het eten wordt bereid in een hok buiten, waar een gemetseld oventje staat waarin vuur wordt gemaakt met bladeren en takjes. De vrouwen zitten hierom heen, op een 10 cm hoog krukje, en hebben een speciaal mes tussen hun benen waarmee ze alles snijden. Het bereiden van de maaltijd, duurt wel een paar uur terwijl ze gezellig zitten te kletsen. Het eten smaakt verrukkelijk.
We doen ook iets cultureels: we bezoeken in Paharpur een van de oudste Boeddhistische kloosters nl Somapura Vihara, afkomstig uit de 8 ste eeuw, welke nu gerestaureerd wordt. Het is een mooi complex.
Het halve dorp Borail is familie van elkaar. Als ik door het dorp loop komen alle kinderen, die op dat moment in de madrasja ( Koranschool) zitten om me heen staan. Heel bijzonder die gesluierde meisjes en die jongetjes met die petjes.
Soms valt ineens het licht uit, variërend van een paar minuten tot 1 uur. Ik ben er, door mijn ervaring in Nepal, op voorbereid en zorg dat ik altijd mijn zaklamp bij de hand heb

Donderdag en vrijdag, 25 en 26 februari: RANGPUR.
Na een feestelijk afscheidontbijt (warm/ koud en hartig/ zoet) en foto' s gemaakt te hebben, neem ik afscheid van dit gastgezin in Borail. Ook nu loopt het dorp uit om nog een glimp van mij op te vangen. Voordat we met de bus naar Rangpur rijden bezoeken we eerst in Mahasthangar, graven van beroemde Islamitische figuren, een zware Hindu offersteen en de ruïnes van een oud paleis. Allemaal geen culturele hoogstandjes. In de bus naar Rangpur is het weer afzien geblazen :hij doet er 4 uur over, met veel geclaxonneer terwijl ik honger en hoofdpijn heb. Ook nu kopen we fruit voor het gastgezin van mijn volgende homestay adres. Het onderkomen is erg primitief met een gas en rempedaal w.c., geen douche, alleen een kraan met koud water, veel muggen, een muskietennet met gaten, kinderen en volwassenen die mijn kamer in en uitlopen Ook zij, een tante en 2 nichten, koken met houtvuur in een apart cementen hok. Helaas spreken zij helemaal geen engels en kauwen ze de hele dag op betelbladeren. We maken hier een wandeling om een kunstmatig aangelegd meer en bezoeken het Tay Hat paleis wat nu een museum is. Op vrijdag maken we met de locale bus een uitstapje naar DINAIPUR. Onderweg staan veel tabaksplanten, in bloei staande mango- en lychee bomen en katoenplanten, rijst- en aardappelveld. We bezoeken de Kantanagar tempel. Het is een indrukwekkende Hindu tempel van terracotta uit 1722 gewijd aan Krishna en zijn vrouw Lukmine
Ook staat in Dinaipur een oude moskee.
Het eten is ook in dit gastgezin erg goed, al vind ik 22.00 uur wel een beetje laat om te eten.

Zaterdag en zondag, 27 en 28 februari: van Rangpur naar Dakha en van Dhaka naar Chittagong.
Zaterdag neem ik afscheid van mijn gastgezin. Ze hebben speciaal roti voor mij gebakken als ontbijt. Maar in mijn hart ben ik wel blij dat ik in deze homestay niet langer hoef te blijven aangezien het te primitief is en gebrek is aan communicatie. Dan volgt een lange bustocht van 10.00 - 18.00 uur naar Dhaka. Gelukkig claxoneert deze chauffeur niet zoveel en hadden we goede plaatsen voorin de bus, zodat ik de tijd heb kunnen doorbrengen met het lezen in mijn e- book ( ik heb nog nooit zoveel gelezen tijdens een vakantie).
Aangekomen in hotel Rose Garden in Dhaka heb ik eerst maar een douche genomen en me schoon geschrobd, want ik voelde me behoorlijk vies. Ook begin ik weer aardig door mijn schone goed te raken, maar er is geen tijd om het naar een wasserij te brengen.
Zondag gaat de reis verder van Dhaka naar CHITTAGONG met de trein van 7.40 - 14.40 uur. Ook tijdens deze rit heb ik lekker kunnen lezen. Chittagong ligt in het zuiden van Bangladesh en heeft een heuvelachtig landschap, ligt aan de kust en grenst aan India en Myanmar. Ook hier is het straatbeeld chaotisch en vies met veel tuctuc' s ( met een taxi-meter,) en riksha' s. Ik logeer voor 1 nachtje in het hotel Agrabad. Het is een prachtig en prijzig hotel met zwembad. Wat een contrast met de homestay in Rangpur!
Er is nog tijd om naar Patanga Beach te gaan en te genieten van een mooie zonsondergang. Maar de kust heeft nauwelijks strand en bestaat uit grote scheef liggende stenen, niet echt geschikt voor een strandwandeling, maar de Bengaalse toeristen vinden het prachtig.

Maandag, dinsdag, woensdag,donderdag, 29 febr, 1-2-3 maart BANDARBAN.
Maandag reis ik , nadat ik een paar nietszeggende tempels heb bezocht in Chittagong, met een locale bus naar Bandarban in 3 uur. Hiervoor heb ik, als buitenlander een speciale vergunning/ permit nodig en krijg ik onderweg paspoort controle wegens nationale politieke onlusten in dit gebied. Ook heb ik na zonsondergang een uitgangsverbod voor mijn eigen veiligheid ( wordt gezegd). Ik logeer hier 3 nachten in een bungalow van Holiday Inn Resort ( klinkt mooier dan het is). Dit gebied, de Chittagong Hill tracks, is een toeristisch trekpleister voor Bengaalse vakantiegangers. Hier bevinden zich beboste heuvels waar diverse bergstammen wonen. Met een open wagen trekken we de heuvels in. Het landschap is prachtig, maar we kunnen slechts een paar honderd meter lopen omdat dit gebied streng bewaakt wordt door militairen. De Bengaalse toeristen zijn meer geïnteresseerd in het maken van " selfies" en het maken van foto' s van hun zelf en van mij dan in de natuur. Maar woensdag heb ik toch nog een flinke wandeling in de heuvels kunnen maken. We werden zelfs nog uitgenodigd om te lunchen bij iemand thuis en om hun land van 35 ha. te bekijken met bananen, mango- en lychee bomen en lokaal fruit.
Heel bijzonder om mee te maken en zij waren blij en trots dat ik hun gast was.
Vandaag, donderdag, ben ik weer met bus en vliegtuig naar Dhaka gereist waar ik weer overnacht in het Rose Garden hotel.



EEN AANTAL BIJZONDERHEDEN OVER BANGLADESH:
* Het is een moslimland (evenals Pakistan en Afghanistan).
Op vrijdag zijn de mensen vrij en gaan dan naar de moskee
en op familie bezoek.. Eten en drinken hoor je zittend te doen,
maar niet gemengd als het niet familie is. Vrijwillig kinderloos
zijn bestaat hier niet.
* De meeste huwelijken zijn gearrangeerd.
* Hier heerst het Moslim kastenstelsel. Er zijn 3 groeperingen,
waarvan de Dalits tot de laagste kaste hoort. Zij mogen het
zware en vuile werk doen, zoals het berijden van een riksha.
Het is soms mensonterend om te zien. Er kan alleen maar
getrouwd worden binnen de eigen kaste en je komt nooit
hogerop.
* Arme mensen en zelfs middenklassers krijgen nooit de kans
om te studeren op de universiteit omdat hen het benodigde
geld hiervoor ontbreekt en zij geen studiebeurs krijgen van de
overheid.
* Iedere Bengaalse heeft wel een telefoon, al is die vaak klein
en goedkoop.
* Zij eten met de vingers van de rechter hand en gebruiken
hierbij geen bestek
* Kinderarbeid komt hier veel voor, want niemand zorgt voor
die kinderen als ze dak en thuisloos zijn. En dan zullen ze hun
eigen kost moeten verdienen.
* Er is hier veel armoede en daarom bedelaars in grote getalen.
* Iedereen laat zich verplaatsen met een riksha en tuktuk zowel
arm als rijk. Auto' s zijn duidelijk in de minderheid, evenals
voetgangers en fietsers.
,* Dorpelingen vegen de bladeren bij elkaar en gebruiken die
om te stoken in hun oventje. (ik dacht dat ze zo netjes
waren)
* Er lopen veel oudere mannen rond met rode haren en baard.
Deze hebben ze met henna gekleurd om te verbergen dat ze
grijs zijn.

Dit waren dan weer mijn belevenissen in Bangladesh. Een erg arm land, waar nog niet veel westerlingen hun vakantie willen doorbrengen, denk ik. Het is ook niet echt geschikt om alleen, zonder gids, het land te bezoeken. De groene rijstvelden zijn prachtig, maar op cultureel gebied heeft het niet veel te bieden. Doch de Bengalen zijn aardige mensen en ze zijn trots op hun land en moedertaal.

Morgenochtend, vrijdag, vlieg ik van Dhaka naar Paro in Bhutan. Het 6 de land wat ik bezoek tijdens deze vakantie. Ik kan daar mijn lange broek en jas weer aandoen want daar is het gemiddeld 13 graden ( en in Bangladesh was het 30- 32 graden). Dus een groot temperatuurverschil.

Ik probeer ook de foto' s op mijn weblog te zetten, hopelijk is de internet verbinding daar goed genoeg voor.
En ik hoop dat ik ook weer van jullie veel reacties krijg, want het is altijd leuk om wat van het thuisfront te horen !!!

Groetjes van Francine