6de reisverslag: Bhutan van 4 t/m 13 maart 2016

Hallo allemaal,
Inmiddels ben ik aan mijn 6de land begonnen, namelijk Bhutan.
Wat een verschil met Bangladesh. De temperatuur is hier 22 graden lager, er heerst een vredige sfeer en het is schoon, er zijn prachtige Boeddhistische/Tibetaanse tempels en hoge bergen en de mensen zijn gekleed in traditionele kledij. Maar lees maar verder wat ik in Bhutan heb beleefd.

Vrijdag 4 maart, zaterdag 5 maart en zondag 6 maart in PARO
Vrijdag vlieg ik van Dhaka naar Paro in Bhutan in 1,5 uur. Het visum had ik al in mijn bezit waardoor het inchecken en de douane controle vrij snel verliepen. In het vliegtuig zat ik naast een Deense man die na zijn pensionering 2 jaar de wereld over reist. Hij had er nu 8 maande opzitten. Hij had hele bijzondere reiservaringen. Dus wie weet, ook iets voor mij??
In Bhutan mag je alleen maar reizen met een gids. Mijn gids Chencho en chauffeur Kindley, stonden al bij aankomst op mij te wachten. Ik kreeg een mooie witte welkoms sjaal van het haar. We bezoeken aansluitend 2 mooie tempels namelijk: KYCHU LHAKHANG is een zeer oude Tibetaans/Boeddhistische tempel uit de 7 de eeuw en de DUNGTSE LHAKHANG uit de 14 de eeuw. Van heinde en ver komen pelgrims hier naar toe om te bidden. Net als in Tibet wordt er flink gedraaid aan de gebedsmolens en gaan ze door hun knieën om te bidden. Ik logeer hier in het Tenzeling hotel met volpension. Ik heb een mooie grote kamer en badkamer met verwarming, elektrische deken en T.V. en zelfs wifi en het eten is goed ( wel iets aangepast aan de Westerse norm). Als ik hier een wandeling ga maken heb ik al meteen een leuk contact met schoolkinderen die vrij aardig Engels kunnen spreken. Ook zij dragen traditionele kleren/ jurken ( zie bijzonderheden) De huizen zien er prachtig uit met prachtig geschilderde houten kozijnen ( idem Tibet).
Zaterdag bezoeken we in Paro e.o. het Nationaal museum " Ta-Dzong" waar ook video' s getoond worden van de verschillende festivals waarbij monniken met maskers op en mooie gewaden aan dansen. Jammer genoeg valt er geen festival samen met de dagen dat ik in Bhutan verblijf maar ik zie en hoor wel de voorbereidingen. Daarnaast brengen we een bezoek aan een Boeddhistisch klooster en fort genaamd Rinpung Dzong uit 1644 en een tempel op een klif Dzong Drakha. Er bevindt zich ook nog een oude houten brug genaamd Tachogang Lhakhang. Mijn gids en chauffeur zijn schatten. Ze doen alles om het mij naar mijn zin te maken. Zo hadden ze een vandaag een mand meegenomen met spullen voor een thee picknick onderweg.
Het weer valt me reuze mee. Hier is de lente al begonnen en lopen de bomen en struiken uit. ' s Ochtends schijnt de zon en is het 20 graden en ' s middags raakt het bewolkt en gaat de wind opsteken waardoor het frisser wordt. En zaterdagavond regent het behoorlijk. Ik kan al 2 woorden Bhutans spreken nl. kuzuzangpo la = hallo, en kadrinchela = bedankt.
Zondag maak ik een " hike" naar het " TIGER' s NEST (Takshang klooster) gebouwd op een 900 m. steile granieten rotswand uit de 17 de eeuw. Het ligt op 3150 m. hoogte en het startpunt van de mooie wandeling is op 2600 m. Gelukkig is het weer opgeknapt en gaat in de loop van de ochtend de zon weer schijnen. Ik kom veel jonge mensen tegen die met de klimpartij veel moeite hebben, maar vergeleken met de Everest trekking stelt het niets voor. Het klooster werd in 1998 verwoest door een enorme brand, maar is daarna weer hersteld. Het ligt daar prachtig tegen die rotswand aan. Ook het interieur van de tempels is bijzonder, jammer genoeg mag er binnenin de tempel niet gefotografeerd worden.
Daarna gaan we de ruïnes van de DRUKGYEL DZONG uit 1649 bekijken, gebouwd ter herdenking van de overwinning van Bhutan op de Tibetaanse indringers in 1644. Nu heeft de koning van Bhutan opdracht gegeven om deze vesting te renoveren ter ere van de geboorte van zijn zoon/ kroonprins op 06-02-2016.

Maandag en dinsdag 7 en 8 maart in PUNAKHA:
Maandag reis ik met de auto van Paro via Timphu naar Punakha (118 km). Het 2de deel van de rit is minder plezierig door het gekronkel in de bergen en de werkzaamheden om de weg te verbreden.
Gelukkig onderbreken we de route 2 maal nl. om 108 stoepa' s te bekijken en een oude ijzeren brug uit de 14 de eeuw.
In Punakha is het aanzienlijk warmer dan in PARO omdat het lager ligt en een subtropisch klimaat heeft waardoor er 2 x per jaar rijst verbouwd kan worden. Hier hebben we de Chime Lhakhang tempel bezocht gewijd aan de heilige dwaas waar een verzilverde penis wordt bewaard. Veel vrouwen met een kinderwens bezoeken daarom deze tempel en worden door een monnik met deze verzilverde penis gezegend. In de omgeving zie je heel veel fallussen geschilderd op huizen in de omgeving. Hier logeer ik in het Meri Puensum resort en heb een prachtig zicht op de vallei en de rijstvelden.
Dinsdag ga ik eerst de Nunnery Sangchen Dorji Chendrup = een nonnenklooster en tempelcomplex bezoeken. Hier kunnen jonge meisjes , in monnikskleren en een bijna kaal kopje, studeren. Daarna maken we een " hike" naar de prachtige 4 verdiepingen hoge tempel op een heuvelrug, genaamd Khansum Yulley Namgyal Chorten. Tijdens deze tocht komen we zelfs een Chinese minister met zijn aanhang tegen. Beide laatste tempels zijn gebouwd in opdracht van koningin moeder.
Er bestaat hier ook nog een klooster en tempel alleen voor jongens ( = Khuru Lhakhang). Daarnaast mag ik getuige zijn van een ceremonie waar de bewoners gedurende 6 dagen bidden ter ere van een belangrijke goeroe (hoe hou je het vol??)
En uiteraard bezoeken we de immense Punakha Dzong/ vesting of te wel de Pungtang Photrang Dzong wat betekent het paleis van groot geluk en zaligheid gebouwd door Ngawang Namgyal in 1637. Het houtwerk is prachtig beschilderd en er staan kolossale gouden beelden van heiligen en hun apostelen. En mijn gids Chenchu heeft over elk beeld wel een spannend/ ongelooflijk verhaal te vertellen. Aansluitend gaan we bij een neef van de chauffeur thee drinken. Hij is een Boeddhistisch leraar in deze vesting voor jonge monniken. Nu weet ik wat meer over het leven van een monnik.

Woensdag en donderdag 9 en 10 maart: BHUMTANG
Woensdag verlaten we het zonnige Punakha en rijden naar Bhumtang. Het is een lange reis van 10 uur over 217 km. Het is geen prettige tocht aangezien men over de hele afstand de slechte weg aan het verbreden is door het afgraven van de bergen. En door het gedraai van bergweg word ik wat wagenziek. Maar het berglandschap is prachtig met bloeiende rododendrons, magnolia' s, mosterd planten en sneeuw op de bergtoppen, jaks, cactussen en heilige koeien op de weg. Eind van de middag en ' s avonds regent het behoorlijk en de temperatuur zakt tot 7 graden. ' s avonds kruip ik op tijd in bed van mijn hotel River Lodge welke zelfs voorzien is van een kachel.
En donderdag weet ik waarvoor ik dit leed geleden heb, want Bhumtang is het religieuze hart van Bhutan en de thuisbasis van enkele van de oudste Boeddhistische tempels en kloosters die we allemaal ( gelukkig deels lopend in een winters zonnetje) bezoeken zoals de Jakar Dzong ( 1500), Kurjey Jambay Lhakthang ( 7 de eeuw), Tamshing Lhakhang tempel(1500) en de Kenchosum Lhakhang ( 7 de eeuw). Allen bezitten prachtige gouden Boeddha' s, heiligen, demonen en schilderingen welke mijn gids toelicht met de mooiste verhalen. En als afwisseling hebben we ook nog een kaas- en de Red Panda bier fabriek bezocht van een zwitserse eigenaar, en de Mebar Tsho (= brandend meer).
In een kroeg van het plaatsje praten we met een monnik die 6 jaar in een grot gemediteerd heeft en nu 2 dagen eruit is. Hij is nu op zoek naar sponsors waardoor hij nog eens 3 jaar kan gaan mediteren. ( ik moet er niet aan denken). Het verbaast me dat hij bier drinkt, maar dit is toegestaan binnen het Boeddhisme, want in de tempel wordt ook rijstwijn geschonken.

Vrijdag en zaterdag 11 en 12 maart: Bhumtang, Trongsa, Gantey, Thimpu.
Vrijdag slik ik mijn laatste (56ste) malaria pil. Ik ben blij dat ze op zijn, maar ik moet zeggen dat ik er deze keer totaal geen last van heb gehad.
De reis gaat vandaag eerst naar T(r)ongsa met zijn museum wat gehuisvest in in een prachtige oude wachttoren. Daarna bezoeken we het grootste klooster van Bhutan waar 200 monikken wonen nl. de T(r)ongsa Dzong, waar op de binnenplaats binnenkort ook de monniken zullen dansen tijdens het festival. Eind van de middag bereiken we pas, dankzij de wegwerkzaamheden, Gangtey in de Phobjikha vallei wat op 3000 m. ligt. Het is daar behoorlijk koud. We kunnen nog net het Gangtey klooster/Goenba bezoeken met z'n 1000 beeldjes van Guru Rinpoche. Buiten oefenen jonge monniken op hun zelfgemaakte fluitjes als voorbereiding op het leren trompet spelen. Ik logeer in hotel Dewachen. Het is een prachtig hotel met uitzicht op de vallei waar 450 zwarte hals kraanvogels , afkomstig uit Noord Tibet, in de wintermaanden oktober tot half maart, overwinteren. Ik heb hier een kamer waar een hout kacheltje brand en een warme kruik in bed ligt, en dat is heel aangenaam.
Zaterdag, breng ik een bezoek aan het observatie en informatie centrum over deze kraanvogels en op de valreep kan ik nog net 1 van de 5 achtergebleven kraanvogels in de wei spotten.
Daarna rijden we naar Thimpu, uiteraard weer over een herstellende weg. Onderweg zijn de bergen en dalen weer prachtig, evenals de bloeiende magnolia' s en rododendrons en de robuuste jaks die migreren van de ene naar de andere plaats. Ook nu bereiken we eind van de middag Thimpu, waar ik logeer in hotel Riverview.

Zondag 13 maart, THIMPU:
Thimpu is de hoofdstad van Bhutan en ligt op 2300 m. hoogte.
Het oogt ook moderner dan de andere plaatsen die ik in Bhutan heb bezocht, zelfs de kleding van de bewoners is meer van deze tijd. Heel leuk is het om te zien hoe een politieagent al dansend het verkeer regelt.
Ook hier bezoeken we de hoogtepunten van Thimpu zoals: de stoepa DE MEMORIAL CHORTENl waar vooral oudere mensen hun dag biddend doorbrengen en 108 x de cora om de stoepa lopen.(108 is een heilig getal) Er staat ook een immens groot Boeddha beeld op de heuvel dat bedekt is met bladgoud, gebouwd in opdracht van een rijke Singapoerse zakenman. Het koste miljoenen dollars en er staan 100.000 kleine Boeddha beeldjes in. Ook bezit Thimpu een klooster& tempel genaamd Changankha Llakhang gebouwd in de 12de eeuw waar ouders met hun kleine kinderen naar toe komen om hun zegen te vragen. In het kleine dierenpark heb ik kunnen zien hoe de TAKIN eruit ziet: hij heeft het hoofd van een schaap en het lijf van een koe. Het oudste klooster burcht van Thimpu is de TASHI CHODZONG uit de 12de eeuw. Hij is prachtig en wordt sinds 1952 gebruikt als regeringszetel van Bhutan. We hebben geluncht in een omgebouwde boerderij met typische Bhutaanse gerechten zoals : boter thee, melk- wier soep, chili- kaas, gedroogde spinazie, varkens vet. Leuke ervaring, maar niet helemaal mijn smaak.. Ook heb ik in levende lijven kunnen zien hoe het boogschieten, de nationale sport van Bhutan, wordt beoefend. En gelopen over de weekendmarkt ( Changlingmethang markt) waar de locale groenten en fruit wordt verkocht door locals.
En omdat dit mijn laatste avond is in Bhutan ga ik samen met de gids en chauffeur uit eten.

En maandag 14 maart neem ik weer afscheid van Bhutan en van mijn lieve gids Chenchu en chauffeur Kidney. Het is een prachtig land met schitterende tempels, kloosters, forten en natuur. Alleen de wegwerkzaamheden zorgen ervoor dat het reizen met de auto minder aangenaam is. Maar over een aantal jaren zal dat wel voorbij zijn. Mogelijk hebben ze dan ook de dagprijs verlaagd.

BIJZONDERHEDEN OVER BHUTAN;
* Bhutan is sinds 1907 een monarchie en heeft een grondwet.
* In de grondwet is vastgelegd dat het land altijd haar Bruto
Nationaal geluk moet nastreven, waarbij het collectieve geluk
centraal staat. Armoede wordt bestreden. Iedereen krijgt
gratis zorg en onderwijs. Het behoud van de natuur en het
waarborgen van de cultuur is belangrijk. 60% van het
territorium moet bestaan uit bossen vgl. de grondwet. Roken
is verboden. Vissen en jagen is niet toegestaan. Vlees en vis
wordt geïmporteerd uit India omdat ze zelf geen dieren
slachten
* Sinds 06-11- 2008 is Jigme Khesar Wangchuk de 5de draken
koning van Bhutan. Hij is de oudste zoon van zijn vader en
zijn 3 de vrouw. ( de koning mag meerdere vrouwen
hebben). Hij heeft gestudeerd in de V.S. en in Engeland.
Hij is getrouwd en heeft sinds 06- 02-2016 een zoon nl.
kroonprins De Gyalsey. Overal hangen foto' s van de
koninklijke familie die op handen wordt gedragen.
* De mensen zijn verplicht om tijdens werktijd de lokale/
traditionele klederdracht te dragen. Dit is een "Go" voor
mannen = een soort kimono die verticaal gestreept is met
grote witte manchetten en een "Kira" voor vrouwen = een
lange wikkelrok die horizontaal gestreept is met er boven een
kort jasje. Een gebedssjaal wordt gedragen over de linker
schouder wanneer men een tempel bezoekt en bij
plechtigheden.
* De huizen mogen alleen in de traditionele bouwstijl gebouwd
worden ( leve de democratie, maar het ziet er wel mooi uit)
* Engels is de standaard taal in het onderwijs.
* Langs de weg staan grote gele borden met moralistische
teksten zoals: " peep, peep don't sleep" en " don' t mix driving and
drinking" en Its a highway, not a flyway" en "Every time is save
time" en "Speed thrills but often kills" en "Mountains Are a Pleasure if
You Drive with Leisure”
* De economie van Bhutan is gebaseerd op landbouw en
bosbouw en sterk afgestemd op India
* De waterkracht export naar India hebben de groei van Bhutan
gestimuleerd ( bouw van dammen in de rivieren) in ruil voor
hulp van India bij de aanleg van wegen
* Er wordt elektriciteit, hout, kunstnijverheid, cement, fruit,
aardappels, specerijen en edelstenen geëxporteerd naar mn.
India, Hong Kong en Bangladesh
* Bhutan importeert vnl. olie en brandstoffen, onedele metalen,
machines en elektrische apparaten, voertuigen, hout. De
invoer van apparatuur en brandstof om waterkrachtcentrales
te bouwen hebben geleid tot grote tekorten op de
handelsbalans en de lopende rekening van Bhutan.
* Er mag niet harder dan 60 km/ uur gereden worden in het
hele land
* Er is vrijheid van godsdienst maar 80% van de mensen is
Boeddhist
* Pas in de jaren 70 werden de eerste toeristen toegelaten,
maar rugzaktoeristen zonder budget worden nog steeds
geweerd. Men betaalt minimaal 250 dollar per dag ( dit is incl.
overnachtingen, maaltijden, vervoer en de diensten van een
chauffeur en gids).
* De nationale sport is boogschieten, de nat. bloem is de
blauwe klaproos, het nat. dier is de takin ( elandachtig dier),
de nat. vogel is de raaf.
* Sinds 1994 mogen expedities niet meer klimmen boven de
6000 m. omdat de goden daar wonen.
* Overal staan witte vlaggen aan palen om de doden te
gedenken. Als iemand overleden is richt de familie 108 palen
op met wapperende vlaggen. 108 is het heilige getal bij de Boeddhisten
en Hindoeisten

Dit waren dan weer mijn belevenissen in Bhutan.
Ik zal zo spoedig mogelijk ook de foto,' s op de website zetten, maar het kan zijn dat dat pas in Kathmandu mogelijk is.

Morgen, maandag 14 maart vlieg ik naar Nepal (Kathmandu) waar ik weer als vrijwillige fysiotherapeut aan het werk ga. Dus weer een omschakeling.

Ik groet jullie allen en hoop weer gauw iets van jullie te horen.

Francine